(English)
Giả định: Nhiều người Mỹ gốc Việt tin rằng Tổng thống Joe Biden chịu trách nhiệm việc xăng dầu tăng giá, lập luận rằng giá xăng dầu rẻ hơn dưới Chính quyền Trump.
Thẩm định: Tuyên bố này PHẦN LỚN SAI. Tổng thống Mỹ không kiểm soát giá xăng. Giá xăng được xác định bởi giá dầu trên thị trường toàn cầu. Bởi vì Nga đã gây chiến với Ukraine, Hoa Kỳ và châu Âu đả giảm nhập khẩu dầu của Nga. Trường hợp này đã dẫn đến sự gia tăng giá dầu thô trên toàn thế giới và do đó, giá xăng dầu trên toàn thế giới cũng tăng theo.
Vì sao xăng dầu rẻ hơn nhiều vào thời của chính quyền Trump?
Lý do khiến giá xăng dầu rẻ hơn trong thời của chính quyền Trump là do đại dịch COVID-19. Khi các lệnh lưu-trú-tại-nhà được thực hiện, nhu cầu xăng dầu trên toàn cầu giảm xuống do mọi người ngừng lái xe và đi máy bay. Theo Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ, điều này dẫn đến tình trạng cung vượt cầu và kéo theo giá xăng dầu giảm.
Dầu thô thậm chí có lúc còn có giá âm do dầu chưa sử dụng đang chiếm đầy trong các kho chứa. Giá dầu thô thấp đã buộc nhiều nhà sản xuất dầu phải cắt giảm hoặc hủy bỏ hoàn toàn các dự án khai thác dầu bởi vì ngành công nghiệp dầu mỏ đối mặt với nguy cơ phá sản.
Tại sao bây giờ xăng dầu lại đắt như vậy?
Tổng thống Hoa Kỳ không kiểm soát giá dầu thô và xăng dầu. Dầu thô được các quốc gia mua và bán tại các cuộc đấu giá toàn cầu, do đó, tương quan cung cầu toàn cầu về dầu thô cuối cùng sẽ quyết định giá cả. Điều ảnh hưởng đến giá xăng là chi phí toàn cầu của một thùng dầu thô (loại dầu vừa lấy lên từ lòng đất). Xăng dầu được tạo ra từ dầu thô đã qua tinh chế.
Thị trường dầu thô toàn cầu rất phức tạp. Không chỉ có những thay đổi đối với nguồn cung dầu thô toàn cầu, mà còn cả sự lo lắng về ảnh hưởng của các sự kiện thế giới đối với nguồn cung năng lượng có thể ảnh hưởng rất lớn đến giá dầu thô.
Sau khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine, giá dầu thô và giá xăng dầu đã tăng chóng mặt trên khắp thế giới. Mặc dù chỉ khoảng 5% đến 10% lượng dầu thô nhập khẩu của Mỹ đến từ Nga, giá xăng dầu ở Mỹ cũng tăng. Nga là một trong những nhà cung cấp dầu lớn nhất toàn cầu, cung cấp dầu chủ yếu cho châu Âu và châu Á. Sau khi Nga gây chiến ở Ukraine, chính quyền Biden đã thuyết phục các đồng minh châu Âu áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga, bao gồm cả dầu thô của nước này.
Các biện pháp trừng phạt này đối với dầu thô của Nga đồng nghĩa với việc nguồn cung cấp dầu thô toàn cầu hiện đang giảm xuống do ngày càng ít quốc gia, bao gồm cả Mỹ, đang giảm nhập khẩu dầu của Nga. Khi nguồn cung giảm thấp, có nghĩa giá cả sẽ tăng. Không phải chỉ có người Mỹ mới bị tăng giá xăng dầu. Giá xăng dầu cũng tăng ở châu Âu, cho thấy sự gia tăng giá này nằm ngoài tầm kiểm soát của Biden.
Tại sao Hoa Kỳ không thể tăng sản lượng dầu của mình?
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnell đã đổ lỗi cho Biden về giá xăng dầu, cho rằng giá xăng dầu sẽ không cao như vậy nếu chính phủ Biden làm nhiều hơn nữa để thúc đẩy các nguồn sản xuất dầu trong nước.
Giả định này cũng SAI. Việc khuếch trương đáng kể công nghiệp khai thác dầu ở Mỹ dưới thời chính phủ Obama, khiến sản lượng dầu của Mỹ tăng hơn gấp đôi từ năm 2008 đến 2019, với phần lớn sự gia tăng đó xảy ra từ năm 2008 đến năm 2016.
Năm 2021, Chính quyền Biden đã cho thuê quyền khai thác dầu trên 80 triệu mẫu Anh thuộc Vịnh Mexico để tăng việc khai thác dầu thô tại Hoa Kỳ. Tuy rằng diễn tiến này đã bị buộc tạm hoãn bởi một thẩm phán liên bang, việc tăng sản lượng dầu là một quá trình tốn kém và mất nhiều năm để có thể ảnh hưởng đến giá xăng dầu.
Ngoài ra, các nhà đầu tư vào các công ty dầu mỏ của Hoa Kỳ, những người đã thua lỗ hàng tỷ Mỹ kim cho các dự án dầu thô trong thời đại dịch COVID-19, hiện đang gây áp lực buộc các công ty đó phải lợi dụng để thu lợi từ giá dầu cao. Các nhà đầu tư này cũng ngăn cản các công ty tăng sản lượng khai thác dầu, hiện được coi là rủi ro cao vì thế giới đang đầu tư nhiều hơn vào các nguồn năng lượng tái tạo.
Trước cuộc chiến ở Ukraine, vào cuối năm 2021, Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Jennifer Granholm đã yêu cầu các nhà sản xuất dầu của Hoa Kỳ tăng sản lượng dầu của họ, vì người tiêu dùng đang tăng chi tiêu và sử dụng nhiên liệu. Chính phủ có thể yêu cầu các công ty năng lượng Mỹ tăng sản lượng nhưng họ không thể ép buộc các công ty này, vốn là công ty tư nhân, sản xuất nhiều dầu hơn.
Sau khi Nga tiến đánh Ukraine vào ngày 24 thắng 2, năm 2022, giá dầu đã tăng lên mức cao kỷ lục, để rồi giảm trở lại gần như trước chỉ một tuần sau đó, mặc cho các lệnh trừng phạt bổ sung đối với dầu thô của Nga.
Chính quyền Biden có quyền kiểm soát giới hạn đối với giá dầu và nguồn cung dầu toàn cầu. Cung và cầu trên toàn thế giới, dự đoán của các nhà đầu tư về tương lai của dầu, cũng như mục tiêu kinh doanh của các công ty dầu, sẽ quyết định giá dầu thô và giá xăng dầu.