(English)
Giả định này ĐÚNG!
Nhưng trước tiên, tôi, trong vai trò là biên tập viên của Việt Kiểm Tin, muốn cho quý vị biết một số thông tin về chúng tôi.
Tháng 9 năm ngoái, một nhóm người Mỹ gốc Việt thành lập Việt Kiểm Tin (Viet Fact Check) với một mục đích rất đơn giản: Có quá nhiều thông tin sai lệch về COVID-19 và Cuộc bầu cử năm 2020, nhưng có quá ít nguồn tin về y tế và chính trị bằng tiếng Việt để giúp cha mẹ và người cao niên của chúng tôi. Có những kênh YouTube tuyên bố rằng đeo khẩu trang là không cần thiết, hoặc Joe Biden là theo Cộng sản (đeo khẩu trang vẫn cần thiết, và Joe Biden KHÔNG theo Cộng sản).
Chúng tôi cảm thấy là phải hành động để giúp đỡ cộng đồng. Từ đó, chúng tôi tình nguyện dành thời gian để làm nên Việt Kiểm Tin.
Kể từ đó, Việt Kiểm Tin đã được trích dẫn trong nhiều báo đài của Mỹ như Los Angeles Times, New York Times, NBC và BuzzFeed. Chúng tôi cũng nhận được hỗ trợ tài chính từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) để cung cấp thông tin y tế chính xác, có nghiên cứu kỹ lưỡng về chủng ngừa COVID-19. Chúng tôi cũng hợp tác với Đại học Washington cho một nghiên cứu về thông tin sai lệch.
Sự chú ý và nhận thực tầm quan trọng cho công việc của chúng tôi suốt thời gian qua là ngoài tầm mong đợi từ khi bắt đầu trang web này vào năm rồi.
Sau đó, trong mùa hè vừa qua, một điều tuyệt vời đã xảy ra.
Trong mùa hè vừa qua, Việt Kiểm Tin nhận được email từ nhà sản xuất của “Last Week Tonight with John Oliver,” một chương trình thời sự trên HBO với 4 triệu người xem mỗi tập. Họ muốn dành riêng một tập đề cập thông tin sai lệch trong các cộng đồng không nói tiếng Anh. Chúng tôi có nên cho họ biết những gì đã thấy trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt không?
Chúng tôi đã làm thế.
Vào ngày 10 tháng 10, chính John Oliver bàn về thông tin sai lệch trong các cộng đồng không nói tiếng Anh và cách chúng dẫn đến nhiều vấn đề: mọi người do dự tiêm chủng ngừa COVID-19 hoặc tin rằng đeo khẩu trang là chết người. Một nhân vật mà Oliver nhắc đến là Nguy Vũ, còn được gọi là King Radio, hay theo Oliver là “Alex Jones Việt Nam.”
Nhưng đó không phải là một lời khen. Oliver nói, “Và tuy là Alex Jones đã bị YouTube đá do lan truyền tin sai lệch, King Radio vẫn mạnh khoẻ tại đây.” Nói cách khác, Alex Jones là nhân vật lan truyền thông tin sai lệch tiếng Anh khét tiếng, và King Radio là phiên bản tiếng Việt. Oliver cũng nói là giọng nói của Nguy Vũ “xương chạy qua máy cưa gỗ.”
Oliver cũng nói về Việt Kiểm Tin như sau: “Vấn đề chính nhất bây giờ là rất nhiều cộng đồng không có nguồn lực kiểm tin tựa như các cộng đồng nói tiếng Anh … Nếu ai đó gửi clip của King Radio, các chỗ kiểm tin bằng tiếng Việt thì lại không có nhiều. Cũng có vài trang như Việt Kiểm Tin, một dự án của tình nguyện viên, hay Người Thông Dịch chuyên dịch các bài viết đáng tin từ Anh sang Việt.”
Chỉ vài ngày sau khi “Last Week Tonight” đưa tập tin này lên sóng, YouTube đã cấm kênh King Radio. Nguy Vu thường nói những tuyên bố như đeo khẩu trang là không cần thiết, và bán thuốc ông nói sẽ chữa COVID-19. Điều này vi phạm quy tắc cấm truyền tải thông tin sai lệch về COVID-19 của YouTube. Nhưng vì kênh nói tiếng Việt, những vi phạm cứ thế mà tiếp tục.
Nhưng rồi “Last Week Tonight” nói rõ là các trang mạng xã hội như YouTube phải chịu trách nhiệm cho việc thông tin độc hại vẫn còn được lưu trữ. YouTube đành phải hành động. Họ đã xóa King Radio, nói rằng kênh “vi phạm Nguyên Tắc Cộng Đồng của YouTube”.
Như Oliver đã nói, cộng đồng Việt Nam không là cộng đồng duy nhất bị thông tin sai lệch làm tổn thương. Có cả cộng đồng người Tây Ban Nha, cộng đồng người Ấn Độ và nhiều nữa. Tôi chắc chắn rằng tất cả họ đều có một King Radio đặc trưng, chuyên đầu độc các thành viên trong gia đình họ. Đáng ra các trang mạng xã hội như YouTube, Facebook, v.v. không cần đến một chương trình tin tức toàn quốc như “Last Week Tonight” để ra đòn. Và King Radio vẫn còn đó trên Facebook.
Oliver có nói, “Công chúng cần tạo áp lực lên các trang mạng để xử lý tất cả các loại tin sai lệch, cho dù chúng bằng tiếng Anh hay khác. Rất nhiều chuyện dựa vào chuyện này!”
Vậy quý vị có thể làm gì?
Oliver đã nói điều này về Việt Kiểm Tin: “Nhưng đây thường là những tổ chức nhỏ và những người điều hành chúng bị áp đảo và, dễ hiểu thôi, mệt thấy mồ! Các nhóm này đang rất cần tài nguyên để đủ sức đối phó với thử thách hơn.”
Không như King Radio, Việt Kiểm Tin không có thuốc hoặc kem để bán cho quý vị (và nếu bất kỳ “nguồn tin tức” nào cố gắng bán chúng, đó không là một nguồn đáng tin cậy). Chúng tôi tiếp tục là một đội tình nguyện nhỏ. Quý vị có thể quyên góp tiền để chúng tôi có thể trả cho các ký giả và dịch giả. Quý vị cũng có thể tình nguyện dành thời gian của mình và tham gia nhóm của chúng tôi.
Quý vị có thể chia sẻ nội dung của chúng tôi với các thành viên trong gia đình và nói với họ cách phân biệt nguồn tin nào là thật lòng hay gian dối (hãy nhớ: khi một người lạ trên internet nói điều nào đó là sai, hãy yêu cầu họ trích dẫn nguồn về điều ấy hoặc về bản thân).
Hãy nói với bạn bè của quý vị về chúng tôi (đặc biệt nếu họ làm việc trong lĩnh vực truyền thông và có ý muốn viết bài về thông tin sai lệch). Và xin liên hệ với Việt Kiểm Tin khi có những thông tin sai lệch mà quý vị cho rằng chúng tôi nên vạch trần.
Quý vị là tai mắt của chúng tôi. Nếu không có quý vị, Việt Kiểm Tin đã không tồn tại và không phát triển lớn mạnh, nhanh chóng như vậy.
Gần đây, tôi có nói trong một cuộc họp của Việt Kiểm Tin rằng chúng tôi có sứ mệnh tương tác với trái tim và tư duy của mọi người. Cũng như một ngôi nhà là thành phẩm của từng viên gạch, nếu chúng ta cùng chung sức, làm phần việc của mình, dù việc có vẻ nhỏ bé đến đâu, chúng ta sẽ có một công trình đủ vững chắc để bảo vệ bà con gần xa.
Với lòng biết ơn,
Biên tập viên của Việt Kiểm Tin Trần Ngọc Diệp
Tái bút: “Last Week Tonight” đã yêu cầu Việt Kiểm Tin dịch hình ảnh bên dưới sang tiếng Việt. Chúng tôi khuyên bạn hảy gửi hình ảnh này cho gia đình của bạn.
