(English)
VietFactCheck (Việt Kiểm Tin) bắt đầu chỉ mới sáu tháng trước đây, với ý định sẽ chấm dứt dự án vào ngày 3 tháng 11, năm 2020. Giờ đây, trang mạng này sẽ tiếp tục tồn tại—ít nhất chừng nào nạn tin giả vẫn tiếp tục phá hoại cộng đồng người Mỹ gốc Việt.
Khi nhìn lại một năm biến động vừa qua, các anh chị em của VietFactCheck xin cám ơn độc giả đã giúp chúng tôi đạt được dấu mốc quan trọng này. Các bạn đã đọc bài của chúng tôi và chia sẻ chúng với người thân. Xin cứ tiếp tục công việc này vì chúng tôi tin nó vẫn còn cần thiết.
VietFactCheck ra đời vì hai nguyên do. Thứ nhất, chúng tôi thấy cần phải làm gì đó để chống lại khối lượng tin giả trên mạng xã hội nhắm vào bạn hữu và thành viên gia đình người Việt của chúng tôi trước thềm cuộc bầu cử 2020. Thứ hai, một nhóm tình nguyện viên tuyệt vời từ khắp nước Mỹ đã xung phong lãnh trách nhiệm này và bỏ ra hàng ngàn giờ nghiên cứu, tường thuật, viết, thiết kế, dịch và xuất bản các bản kiểm tin bằng nhiều phương tiện.
Phải gọi kết quả của nỗ lực này là kinh ngạc vì nó xảy ra giữa đại dịch—và chúng tôi làm việc từ xa mà chưa gặp mặt nhau lần nào.
- Từ khi VietFactCheck ra đời vào tháng 9, chúng tôi đã cho ra mắt 56 bài viết nguyên thủy—hoặc nếu tính cả các bài đã được dịch sang tiếng Việt, là cả thảy 112 bài.
- Gần 63 ngàn độc giả đã truy cập trang mạng VietFactCheck.org hay VietKiemTin.org
- Cho đến hôm nay, hơn 3 ngàn người thường xuyên theo dõi các đài mạng xã hội của chúng tôi trên Facebook, Instagram, và Twitter.
Lúc khởi đầu vào tháng 7, cuộc hành trình của chúng tôi được gọi là Dự án Chống Thông tin Giả, một tiểu ban trong nỗ lực rộng lớn hơn để vận động bầu cử của PIVOT. Tôi đồng ý làm người đứng mũi chịu sào—một cách âm thầm, cho đến nay—vì tôi hy vọng rằng những kinh nghiệm trong lĩnh vực báo chí và sản xuất truyền thông của mình có thể hữu ích trong nỗ lực đối phó với một vấn nạn to lớn mà tôi thấy trên trang nhà Facebook của mình. Nhiều người vốn thông minh, dễ thương ngoài đời thật bỗng để lộ thái độ kỳ thị, hiểu sai vấn đề và không rành cách tiếp cận truyền thông.
Hóa ra, tôi không phải người duy nhất có nỗi lo ngại này. Thêm nhiều người tham gia tiểu ban của chúng tôi hàng tuần. Các buổi họp trên mạng có không khí như của một hội hỗ trợ tinh thần. Chúng tôi than thở về các vấn đề gặp phải và an ủi nhau—rồi sau đó nặn óc để tìm giải pháp. Dần dần, chúng tôi đổi tên thành nhóm “Chống Thông tin Sai lạc” để phản ánh thực tế rằng tin sai không tùy thuộc vào ý định của người loan tin, trong khi tin giả thường là một nỗ lực có chủ ý để lừa người khác.
Tuy chúng tôi hiểu rằng diệt tận gốc các thông tin sai đòi hỏi một hỗn hợp của các giải pháp về chính sách và công nghệ, thời gian không phải là đồng minh của chúng tôi. Chỉ còn vài tuần lễ nữa là việc bỏ phiếu bắt đầu, nên chúng tôi chọn phương pháp tức thời là chống lại nội dung xấu bằng nội dung tốt. Nói chung, chúng tôi đồng ý rằng thông tin phải nhắm vào độc giả tiếng Việt và chúng tôi quyết định lập ra một trang mạng để phân phối tài liệu. Một buổi khởi động “mềm” tháng 8 được nối tiếp bởi một khai trương chính thức vào tháng 9.
Chúng tôi đồng ý là phải bắt đầu ở một điểm nào đó, rồi nhanh chóng đi những bước tiếp theo. Châm ngôn của chúng tôi là vừa đi vừa học, và hoàn toàn minh bạch khi giải thích về quá trình của mình. Bất kể sản phẩm cuối cùng là gì, chúng tôi chỉ trung thành với việc trình bày sự thật mà người đọc tiếng Việt có thể tiếp cận được, và chống lại các huyền thoại phổ biến nhất. Nếu giải quyết được vấn đề này cho cộng đồng, chúng tôi nghĩ có thể làm mẫu cho các cộng đồng thiểu số không nói tiếng Anh khác cũng bị tin sai lung lạc .
Trong quá trình làm việc, chúng tôi hiểu được cách điều chỉnh cho phù hợp với độc giả của mình. Những cử tri trung lập muốn chúng tôi cũng giữ giọng nói trung lập. Một số người quan ngại việc sử dụng hai chữ V và C, vì chúng vẫn gợi lên nỗi sợ Việt Cộng (do đó, chúng tôi dùng VF để thay thế). Ngay cả việc dịch thuật cũng phức tạp, vì chúng tôi cần những dịch giả thông thạo cả tiếng Anh lẫn tiếng Việt, và hiểu sự khác biệt mơ hồ nhưng quan trọng trong Việt ngữ trước và sau khi cuộc chiến kết thúc vào năm 1975.
Có những lúc chúng tôi cảm thấy cái đà tiến bị khựng lại. Tình nguyện viên đến và đi. Môi trường làm việc từ xa không thích hợp với tất cả mọi người. Tin sai tấp đến nhanh hơn chúng tôi có khả năng đối phó. Nhiều người trong chúng tôi phải cân bằng công việc sinh nhai bận rộn và công việc sàng lọc sự thật với hư cấu, rất mất thời giờ (và không ăn lương). Chúng tôi vượt qua được vì các thành viên cốt cán quyết tâm tiến lên, hỗ trợ lẫn nhau và thực hành.
Nick Nguyen, một nhà cựu quản trị công nghệ giờ là một ông bố tại gia lập ra giai điệu cho cả nhóm với bài viết đầu tiên để xác định sự thật về các hành động của ứng cử viên tổng thống Joe Biden về người tị nạn Việt Nam vào năm 1975. D. Tran, một nữ cựu chiến binh nay là luật sư, chịu trách nhiệm cho việc vận hành mọi thủ tục của VF và hướng dẫn các tình nguyện viên mới cùng lúc cống hiến bài viết và tài liệu trên mạng xã hội. Phóng viên Diep Tran, chỉ sau vài ngày tham gia phong trào, đã giúp chúng tôi chuyên nghiệp hóa và lập nên một hình thái và phong cách chung cho trang mạng trong khi cũng viết và sửa bài, và quản trị một nhóm tình nguyện viên đông đảo.
Nhóm mạng xã hội và thông tin công cộng do Huy Tran, Trina Buiquy, và Christina Tran thiết lập quy trình nền móng để thích ứng và tối ưu hóa tài liệu của VF cho mạng xã hội, thu hút thêm số người theo dõi và gia tăng số lượng truy cập trên trang mạng. Josie Nguyen và Summer Phung đóng vai trò rường cột để khuếch đại công việc của chúng tôi và gia tăng tiếp cận. Minh Nguyen đã chứng tỏ là người đa tài bằng cách lấp các khoảng trống, từ khắc phục trang mạng, làm đồ họa và video, tổ chức hệ thống quản trị dữ kiện, điều hành các buổi họp, hay thiết lập một hệ thống song ngữ để theo dõi sự tiến triển của COVID-19 như là một dịch vụ sức khỏe cộng đồng. Cuối cùng, chúng tôi trông cậy vào Thang Do và Nguyen Le, cùng vài người khác, để dịch mỗi bài viết chúng tôi sản xuất.
Họ là những người thích hợp cho công việc, có mặt đúng chỗ và vào đúng lúc. Chúng tôi cũng không thể nào không biết ơn Hội đồng Quản trị và ủy ban bầu cử của PIVOT đã hỗ trợ chúng tôi ở từng khúc quanh, thông cảm với những giới hạn của chúng tôi và không bao giờ can thiệp vào công việc biên tập.
Giờ đây, cuộc bầu cử đã qua, thế tại sao chúng tôi vẫn tiếp tục? Đó là vì thông tin sai lạc vẫn không chịu biến đi. Thật ra, với sự tăng trưởng công nghệ, nó còn trở thành tệ hơn . Chúng tôi đau đớn nhìn vô số người thân tin vào và hành động dựa trên những dối trá và sự thật nửa vời. Nguồn của chúng chính là các thuật toán đã giúp cho Facebook và YouTube trở thành quyền lực, hữu ích, thú vị, dễ làm say mê và nguy hiểm.
Chúng tôi sẽ tiếp tục giám sát tin tức trong những tuần tới và cho ra mắt các tài liệu mới nếu cần thiết, nhưng số lượng sản xuất sẽ giảm đi tạm thời để các tình nguyện viên có cơ hội nghỉ ngơi và tái nạp năng lượng. Các bạn độc giả cũng cần cơ hội góp ý cho chúng tôi biết cách cải thiện nào có thể phục vụ cộng đồng tốt hơn trong năm mới. Khi bạn có thời giờ, xin làm ơn điền vào cuộc thăm dò của chúng tôi. Chúng tôi cũng rất mong mỏi quý vị tiếp tục đọc và chia sẻ các tài liệu của VietFactCheck.
Thay mặt cho toàn thể nhóm tình nguyện viên, xin cám ơn quý vị đã hỗ trợ VietFactCheck trong năm 2020 và chia sẻ tầm nhìn của chúng tôi về một tương lai được nuôi dưỡng bởi sự tôn trọng việc chia sẻ các thông tin có thật.
Với lòng chân thành,
Thanh Tan
Người Chỉ huy Nhóm VietFactCheck
Danh bài đọc
- Biden và đảng Dân Chủ có thật sự chống người tị nạn Việt Nam vào thập niên 1970 không?
- Tin Giả Là Gì và Làm Sao Để Người Mỹ Gốc Việt Nhận Biết Chúng?
- Có phải là Joe Biden và Kamala Harris theo chủ nghĩa xã hội không?
- Có đúng là khẩu trang không hiệu quả trong việc ngăn ngừa COVID-19?
- Có gian lận bầu cử trong kỳ bầu cử 2020 hay không?
Cảm ơn những tình nguyện viên đã giúp Việt Kiểm Tin thành công.
Alexis Oanh Le
Angelina Tran
Anh Thu Bui
Ann Ngo
Bach Cuc Bui
Caroline Cao
Christina Tran
Cindy Duong
Cynthia Nguyen
D. Tran
Diep Tran
Hoang Nguyen
Hong-My Basrai
Huy Tran
Janelle Hua
Josie Nguyen
Kiana Nguyen
Kimberly Nguyen
Loan Vo
Ly Huynh
Lynda Bui
Madison Duong
Mai Nhu Bui
Minh T. Nguyen
Minh-Thu Dinh
My Do
My Ho
My-Linh Luong
Myranda Buiquy
Natalie Bui
Ngoc Uyen Nguyen
Nguyen Le
Nick Nguyen
Olyvia Chac
Pauline Duong
Quynh Anh
Ri Le
Sean Lu
Stephanie (Steph) Doan
Summer Phung
Tan Trinh
Thang Do
Thanh Tan
Thi Bui
Thu Anh Do
Thuc Nguyen
Toan Nguyen
Tom Tu
Tram Shea
Trina Buiquy
Uyen Nguyen
Vien Nguyen
Vu Anh Nguyen